توسط : خانم‌ها در لگن خود دارای دو تخمدان هستند که هر کدام در یک طرف رحم قرار دارند. تخمدان‌ها هورمون‌های زنانه (استروژن و پروژسترون) را می‌سازند و برای تولید مثل تخمک تولید می‌کنند. به‌علاوه، دو لوله فالوپ که یک جفت لوله بلند و باریک هستند در هر طرف رحم وجود دارد. تخمک‌های تخمدان‌ها از طریق لوله‌های فالوپ به رحم منتقل می‌شوند. اگر در داخل یکی از تخمدان‌ها و یا هر دوی آنها یک توده از تجمع سلول‌های غیرعادی تشکیل شود و بدون کنترل سلول تولید کند، سرطان تخمدان ایجاد می‌شود.
مانند تمام بیماری‌ها، سرطان تخمدان اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود، درمان آن راحت‌تر خواهد بود. به همین دلیل، همه خانم‌ها باید علائم آن را بشناسند و اطلاعاتی را درباره آن کسب کنند. شاید علائم لزوماً از سرطان نشأت نگیرند اما شما باید به آنها توجه کنید و در صورت مشاهده، به یک پزشک زنان حاذق مراجعه نمایید.
به علت اهمیت و شیوع نسبتاً زیاد این بیماری، این مقاله از لیامگ را به سرطان تخمدان، علائم، دلایل، درمان و پیشگیری از آن اختصاص داده‌ایم. لطفاً تمام بخش‌ها را به دقت مطالعه فرمایید و آگاهی را نشر دهید.
انواع سرطان تخمدان
سرطان تخمدان در چند نوع مختلف بروز می‌کند. شایع‌ترین نوع آن اپیتلیال است که در سلول‌های پوشاننده سطح خارجی تخمدان (که حالت مخاطی دارند) شروع می شود.
دو نوع از سرطان اپیتلیال می‌تواند به سایر قسمت‌های تخمدان‌ها سرایت کند:
- سرطان لوله فالوپ که در بافت پوششی لوله فالوپ تشکیل می‌شود.
- سرطان صفاق اولیه که در بافت پوشاننده صفاق تشکیل می شود. صفاق یک بافت پوششی است که اندام‌های شکم را می‌پوشاند.
این دو نوع بیماری شبیه سرطان تخمدان هستند و درمان آنها نیز مشابه است. به همین خاطر، بعضی از متخصصان آنها را به عنوان سرطان تخمدان در نظر می‌گیرند.
تومورهای سلول زایا (ژرم سل تومور) و تومورهای استرومایی از انواع دیگر این بیماری بدخیم هستند که احتمال بروز آنها بسیار کمتر است.
چه چیزی باعث ایجاد سرطان در تخمدان می‌شود؟
هر شخصی که تخمدان دارد، از جمله زنان و افرادی که مشکل جنسیتی دارند (مانند دو جنسه‌ها) ممکن است به این بیماری مبتلا شود. خطر ابتلا به سرطان تخمدان با افزایش سن بیشتر می‌شود؛ این بیماری اغلب در افراد بالای ۵۰ سال بروز می‌کند.
سایر عواملی که ممکن است منجر به سرطان در تخمدان‌ها شوند، عبارتند از:
- سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان تخمدان، سینه یا روده
- تغییر و جهش در ژن‌های BRCA1 یا BRCA2
- قاعدگی زودرس (قبل از ۱۲ سالگی) و یائسگی دیررس (بعد از ۵۵ سالگی)
- زنانی که بچه دار نشده اند یا اولین فرزند خود را بعد از ۳۵ سالگی به دنیا آورده‌اند
- درمان ناباروری
- متحمل شدن درمان رادیوتراپی برای یک سرطان دیگر
- ابتلا به اندومتریوز یا دیابت
- استفاده نکردن از قرص یا دستگاه پیشگیری از بارداری در طول زندگی
- چاقی
- استعمال دخانیات
علائم سرطان تخمدان
زمانی که توده سرطانی در تخمدان تشکیل می‌شود، شاید در مراحل اولیه هیچ نشانه‌ای از خود بروز ندهد. اما ممکن است با گذشت زمان، با علائم و نشانه‌های زیر اعلام حضور کند.
- نفخ یا تورم شکم
- احساس سیری سریع با خوردن مقدار کمی از غذا
- کاهش وزن بدون هیچ‌گونه تلاش برای آن
- احساس ناراحتی در ناحیه لگن
- احساس خستگی در اغلب اوقات
- کمردرد
- تغییر در عادات روده مانند یبوست یا اسهال
- نیاز مکرر به ادرار کردن
- خونریزی از واژن بعد از یائسگی
تشخیص سرطان تخمدان چگونه است؟
اگر علائم احتمالی وجود سرطان در تخمدان را در خود مشاهده کردید، باید به پزشک متخصص زنان مراجعه نمایید. امکان دارد پزشک شما را به‌طور فیزیکی معاینه کند. در طول معاینه، قسمت تحتانی شکم شما را از نظر وجود توده بررسی می کند و معاینه داخلی واژن را انجام می‌دهد. علاوه بر آنها، آزمایش‌ها و اسکن‌های زیر را برای بررسی علائم کیست تخمدان، تومور و یا مشکلات دیگر تجویز می‌کند.
- آزمایش خون: برای بررسی میزان پروتئین CA125 که یک آنتی‌ژن سرطان است.
- سونوگرافی لگن: سونوگرافی لگن از انعکاس امواج صوتی برای ایجاد تصویری از تخمدان‌ها و رحم استفاده می‌کند.
- سی‌تی اسکن: سی تی اسکن با استفاده از اشعه ایکس از داخل بدن شما عکس می‌گیرد تا سرطان را بررسی کند و ببیند آیا گسترش یافته است یا خیر.
- پت اسکن: اسکن PET بافت‌های غیرطبیعی بدن را نشان می‌دهد.
- کولونوسکوپی: کولونوسکوپی نوعی معاینه روده است تا پزشک مطمئن شود که علائم ناشی از مشکل روده نیست.
این آزمایش‌ها می‌توانند وجود هرگونه ناهنجاری را مشخص کنند، اما بیوپسی (نمونه برداری از بافت) تنها راه برای تشخیص قطعی و نهایی سرطان است.
مطالعه این مقاله برای آنکه سندروم تخمدان پلی کیستیک را با سرطان تخمدان اشتباه نگیرید، واجب است!
بعد از تشخیص سرطان تخمدان چه باید کرد؟
اگر این آزمایش‌ها و معاینات پزشکی ثابت کنند که شما به سرطان تخمدان مبتلا هستید، احتمالاً شوکه، ناراحت و سردرگم خواهید شد. این واکنش‌ها طبیعی‌اند. درمورد راه‌های درمان با پزشک، دوستان و خانواده صحبت کنید؛ زیرا این کار شما را به‌لحاظ روانی آرام می‌کند. هرچقدر درمورد این بیماری اطلاعات بیشتری داشته باشید، بهتر می‌توانید در مقابل آن مقاومت کنید.
درمان سرطان تخمدان
درمان سرطان تخمدان به موارد زیر بستگی دارد:
- اندازه و نوع توده سرطانی
- محل شروع سرطان
- شیوع سرطان به مناطق دیگر
- وضعیت سلامت کلی شما
جراحی و شیمی‌درمانی اصلی‌ترین روش‌های درمان هستند. بقیه روش‌ها شامل مصرف داروهای هورمونی و درمان‌های هدفمند می‌شود.
پزشک درباره موارد زیر با شما صحبت خواهد کرد؛ شما هم سؤالات خود را در این زمینه بپرسید.
- توضیح پروسه درمان، مزایا و عوارض جانبی آن
- چیدن برنامه درمانی درست طبق شرایط شما
- تأثیراتی که درمان بر شما خواهد گذاشت
در طول فرآیند درمان سرطان تخمدان و بعد از آن، چکاپ‌های منظم خواهید داشت. همچنین ممکن است آزمایش و اسکن انجام دهید. چنانچه دچار عوارض جانبی شدید، فوراً پزشک خود را از آن باخبر کنید؛ لازم نیست منتظر جلسه بعدی چکاپ بمانید.
۱. جراحی
نوع جراحی به نوع سرطان و میزان پیشرفت و گسترش آن بستگی دارد. چنانچه سرطان شما در مراحل اولیه است (به خارج تخمدان سرایت نکرده)، پزشک می‌تواند این موارد را از بدن خارج کند:
- هر دو تخمدان و لوله‌های فالوپ
- دهانه رحم از سمت واژن
- رحم (هیسترکتومی شکمی)
اگر سرطان به قسمت‌های دیگر بدن سرایت کرده، شاید به جراحی‌های بیشتری نیاز باشد تا اندام‌های بیشتری را از بدن خارج کنند.
۲. شیمی درمانی
شیمی‌درمانی شامل مصرف دارهایی است که سلول‌های سرطانی را از بین می‌برند. شاید لازم باشد این داروها را قبل و بعد از درمان و یا به عنوان درمان اصلی مصرف کنید. داروهای اینچنینی در صورت بازگشت سرطان تخمدان نیز تجویز می‌شوند.
۳. درمان‌های هدفمند
تراپی‌های هدفمند شامل داروهایی است که عوامل رشد سلول‌های سرطانی را مورد هدف قرار می‌دهند. یعنی به‌طور مستقیم بر سلول‌های سرطانی اثر نمی‌گذراند و فقط عواملی را که باعث رشد یا زندهماندن آنها می‌شوند از بین می‌برند. زمانی که سرطان عود کرده و یا پیشرفته است، از این روش درمان استفاده می‌شود.
۴. هورمون تراپی
برخی از سرطان‌های تخمدان برای رشد به هورمون استروژن نیاز دارند. با کمک هورمون تراپی می‌توان راه تولید استروژن را مسدود کرد تا سرطان پیشرفت نداشته باشد.
پزشک توضیح می‌دهد که آیا هورمون تراپی برای شما مناسب است یا خیر و چگونه باید با عوارض جانبی آن کنار بیایید.
اگر سرطان تخمدان قابل درمان نباشد، چه؟
در صورتی که بیماری پیشرفته باشد، درمان آن دشوار خواهد بود. حتی امکان دارد نتوان آن را درمان کرد. در این شرایط، درمان با هدف محدود کردن پیشرفت بیماری، کاهش علائم و افزایش طول عمر بیماران سرطان تخمدان انجام می‌شود.
پیشگیری
هیچ راهکار قطعی برای پیشگیری از سرطان تخمدان وجود ندارد. اما کارهای زیر به شما کمک می‌کند تا خطر ابتلا به آن را کاهش دهید.
مصرف قرصهای پیشگیری از بارداری: از پزشک خود بپرسید که آیا مصرف قرصهای جلوگیری از بارداری برای شما مفید است یا خیر. قرصهای ضدبارداری خطر بروز سرطان در تخمدان را کاهش می‌دهند. اما ممکن است عوارضی هم به دنبال داشته باشند. حتماً با پزشک مشورت کنید تا با توجه به شرایط‌تان، مزایای آن بییشتر از خطراتش باشد.
صحبت کردن با پزشک درباره عوامل خطرساز: اگر سابقه خانوادگی در ابتلا به سرطان سینه و تخمدان دارید، آن را با پزشک خود در میان بگذارید. پزشک می‌تواند با آزمایش‌های ژنتیکی احتمال ابتلای شما به این بیماری را بسنجند. اگر تغییر ژنی در شما مشاهده شود، ممکن است پزشک توصیه کند که تخمدان‌ها را با جراحی از بدن خارج کنید. در این‌صورت، دیگر به سرطان تخمدان مبتلا نمی‌شوید.
خانم‌ها! مراقب سلامتی‌تان باشید!
همانطور که پیش‌تر گفتیم، اگر سرطان‌های تخمدان در مراحل اولیه تشخیص داده شوند، نه‌تنها قابل درمان خواهند بود، بلکه درمان آنها با یک پروسه بی‌دردسر و سریع انجام می‌شود. پس چکاپ‌های دوره‌ای را جدی بگیرید و در صورت مشاهده کوچکترین نشانه، آن را با پزشک خود در میان بگذارید.
اگر هم در حال حاضر با این بیماری دست وپنجه نرم می‌کنید، به خاطر داشته باشید که روحیه جنگنده باعث تقویت قوای جسمانی در برابر بیماری می‌شود. خوشبختانه درمان سرطان تخمدان در بیشتر افراد با موفقیت انجام می‌شود. پس، درمان را با امید تا آخرین مرحله پیش ببرید.
- چم‌وخم استفاده از هایلایتر صورت! - ۰۶-۱۲-۱۴۰۱
- لوازم آرایش ضد حساسیت؛ واقعیت؟ یا یک دروغ تبلیغاتی؟ - ۲۲-۱۱-۱۴۰۱
- دلیل و درمان ریزش مو بعد از کراتین تراپی - ۱۵-۱۱-۱۴۰۱
