انواع تبخال و چیزهایی که نمی‌دانید!

تبخال عفونت رایجی است که در صورت ابتلا، تا آخر عمر در بدن فرد باقی می‌ماند. دو ویروس HSV-1 و HSV-2 می‌توانند باعث بروز انواع تبخال در داخل یا اطراف نواحی زیر شوند.

• اندام تناسلی
• مقعد
• لب‌ها
• دهان
• گلو
• دهانه رحم
• کیسه بیضه
• قسمت داخلی ران‌ها
• و به ندرت، چشم‌ها

بسته به نوع ویروس، تب خال به دو نوع تناسلی و دهانی تقسیم می‌شود. البته بسیاری از افراد به اشتباه، تبخال تناسلی را با زگیل تناسلی یکی می‌دانند. در این مقاله از لیامگ، به بررسی انواع تبخال، علائم، روش‌های درمان و پیشگیری از هر یک می‌پردازیم. به علاوه، فرق میان زگیل تناسلی و تبخال تناسلی را توضیح می‌دهیم تا دچار اشتباه نشوید.

تبخال چیست؟

تبخال ناشی از عفونت با ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) است. در کنار علائم دیگر باعث ایجاد زخم یا تاول در داخل یا اطراف دهان یا اندام تناسلی می‌شود. دو نوع HSV وجود دارد:

• ویروس هرپس سیمپلکس نوع ۱ (HSV-1): باعث ایجاد تبخال دهانی می‌شود که معمولاً دهان و پوست اطراف را درگیر می‌کند اما می‌تواند ناحیه تناسلی را نیز تحت‌تأثیر قرار دهد.
• ویروس هرپس سیمپلکس نوع ۲ (HSV-2): باعث تبخال تناسلی و معمولاً از راه جنسی منتقل می‌شود.

هیچ درمانی برای انواع تبخال وجود ندارد؛ اما مصرف دارو می‌تواند به مدیریت علائم و کاهش احتمال عود و انتقال به شریک‌جنسی کمک کند. HSV یک ویروس رایج است. بر اساس منبع معتبر سازمان جهانی بهداشت (WHO)، حدود ۶۷ درصد از افراد زیر ۵۰ سال در سراسر جهان به عفونت HSV-1 و ۱۳ درصد زیر ۵۰ سال به عفونت HSV-2 مبتلا هستند.

علائم دوره اولیه انواع تبخال چیست؟

اینها زمانی رخ می‌دهند که فرد برای اولین‌بار دچار عفونت می‌شود. در کنار زخم یا تاول، تبخال ممکن است با :

• درد و خارش
• تورم غدد لنفاوی
• تب
• خستگی و احساس ناخوشی عمومی

در بیشتر موارد، ضایعات بدون ایجاد اسکار طولانی‌مدت بهبود می‌یابند.

تفاوت زگیل تناسلی و تبخال تناسلی چیست؟

بسیاری از افراد تبخال تناسلی را همان زگیل تناسلی می‌دانند. اما این دو کاملا متفاوت‌اند. در جدول زیر تفاوت زگیل تناسلی و تبخال تناسلی را به‌طور خلاصه می‌خوانید.

	زگیل تناسلی (HPV)	تبخال تناسلی (Herpes)
علائم	ایجاد زگیل در نواحی تناسلی رایج‌ترین نشانه است؛ اما HPV در اغلب موارد علائمی ندارد.	تبخال هم ممکن است نشانه‌ای نداشته باشد؛ اما معمولا با تاول‌های عفونی، خارش یا درد در مدت کوتاهی بعد از عفونت مشخص می‌شود.
روش تشخیص	آزمایش اختصاصی HPV وجود دارد و گاهی همزمان با آزمایش پاپ‌ اسمیر انجام می‌شود. معاینه فیزیکی زگیل‌ها هم در مواردی کافی است.	اگر زائده‌ها قابل‌مشاهده باشند، معاینه فیزیکی کافی است. بعضی اوقات، با استفاده از ابزاری شبیه به گوش‌پاک‌کن نمونه‌گیری برای بررسی‌های آزمایشگاهی انجام می‌شود.
درمان	خودِ ویروس درمانی ندارد اما پزشک برای از بین بردن زگیل‌ها دارو تجویز می‌کند. HPV اگر در آزمایش پاپ اسمیر تشخیص داده شود، به گونه دیگری باید آن را مدیریت کرد.	خودِ ویروس درمانی ندارد اما داروهای ضدویروس می‌توانند علائم را درمان یا از شیوع آنها جلوگیری کنند.
روش پیشگیری	زدن واکسن مخصوص قبل از شروع دوره فعالیت جنسی راهکار موثری است. به علاوه، با داشتن رابطه‌های جنسی ایمن و چکاپ‌های منظم می‌توانید خطر ابتلا به آن را تا حد زیادی کاهش دهید.

انواع تبخال | تبخال تناسلی چیست؟

تبخال تناسلی یک عفونت مقاربتی رایج (STI) است که هر ساله تقریباً ۵۷۲۰۰۰ عفونت جدید ایجاد می‌شود. بااین‌حال، فرد مبتلا به تبخال تناسلی ممکن است علائمی نداشته باشد یا فقط به علائم خفیفی دچار شود. بیشتر مردم ممکن است ندانند که آن را دارند. تقریباً ۸۷.۴٪  افراد ۱۴ تا ۴۹ساله که تبخال تناسلی دارند، تشخیص بالینی ندارند. علائم مشخصه تبخال تناسلی ضایعات کوچک تاول‌زا هستند و معمولاً در اطراف اندام تناسلی، راست‌روده یا دهان دیده می‌شوند. تاول‌های پر از مایع می‌ترکند و سپس به زخم‌های کوچک و دردناکی تبدیل می‌شوند. زخم‌ها ممکن است دو تا چهار هفته پس از باز شدن باقی بمانند.

از کجا بفهمیم تبخال تناسلی داریم؟

تبخال تناسلی بیشتر روی آلت تناسلی، اطراف یا داخل واژن، روی باسن یا مقعد ایجاد می‌شود؛ اما ممکن است در سایر نواحی پوست نیز بروز کند. تبخال تناسلی همچنین می‌تواند باعث درد در هنگام ادرار و تغییر در بافت و رنگ ترشحات واژن شود. اولین ‌باری که فرد زخم‌ها را مشاهده می‌کند، ممکن است ۲ تا ۶ هفته زخم‌ها باقی بماند. بلافاصله پس از این شیوع اولیه، علائم ممکن است به طور مستمر عود کنند. با گذشت زمان، شیوع بیماری با شدت و سرعت کمتری ادامه می‌یابد.

گاهی اوقات، به‌خصوص با اولین شیوع تبخال تناسلی، افراد ممکن است علائم دیگری داشته باشند که کل بدن آنها را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، مانند:

• تب
•  سردرد
• بدن درد
• تورم غدد لنفاو
• ادرار دردناک
• عفونت چشم

پس از شیوع اولیه تبخال تناسلی در یک فرد، احتمال ابتلا دوباره به آن بیشتر است. زیرا تبخال هرگز به طور کامل از بین نمی‌رود. شیوع بعدی تبخال عموماً خفیف‌تر از بار اول است. تبخال تناسلی در درجه اول توسط HSV-2 ایجاد می‌شود، اما HSV-1 هم می‌تواند مسبب آن باشد.

عفونت HSV-2 معمولاً تنها از طریق تماس تناسلی با فردی که دارای عفونت تناسلی HSV-2 است، منتقل می‌شود. یک فرد همچنین می‌تواند با داشتن رابطه دهانی با فردی که عفونت دهانی HSV-1 دارد، به عفونت HSV-1 تناسلی مبتلا شود. ویروس تبخال تناسلی نمی‌تواند از طریق تماس عمومی با اشیا مانند توالت، دستگیره در یا حوله پخش شود.

---

برای تشخیص تبخال تناسلی از زگیل تناسلی، مقاله زیر کمک زیادی به شما می‌کند.

---

انواع تبخال | تبخال دهانی چیست؟

بیش از نیمی از بزرگسالان آمریکایی تبخال دهانی دارند. برخی تخمین‌ها می‌گویند تا ۸۰ درصد از بزرگسالان آمریکایی تبخال دهانی دارند. تبخال دهان در درجه اول توسط HSV-1 ایجاد می‌شود.

اگرچه ممکن است عفونت HSV-2 در اطراف دهان نیز وجود داشته باشد. فرد مبتلا به شیوع تبخال دهان ممکن است ابتدا احساس خارش، سوزش یا گزگز در اطراف دهان، لب‌ها یا زبان داشته باشد. بعداً ممکن است زخم‌های سرد یا تاول‌های کوچک در این نواحی یا هر جای پوست ایجاد شود. تقریباً چهار تا شش روز پس از شروع نشت یا ترکیدن این تبخال‌ها، با تشکیل پوسته شروع به بهبود می‌کنند. شیوع تبخال دهان می‌تواند دو تا سه هفته طول بکشد و کوتاه‌تر از تبخال تناسلی باشد.

علائم تبخال دهانی

افرادی که علائم تبخال را دارند، ممکن است ابتدا احساس سوزن‌سوزن شدن، خارش یا سوزش کنند. سپس، متوجه ایجاد زخم یا تاول در داخل یا اطراف لب و دهان شوند. گاهی اوقات این تاول‌ها در جای دیگری روی صورت یا زبان و به‌ندرت در سایر نواحی پوست به‌وجود می‌آیند. علائم معمولاً ۲ تا ۲۰ روز پس از قرار گرفتن در معرض ویروس ظاهر می‌شوند.

علائم تکرارشونده چیست؟

علائمی که دوباره ظاهر می‌شوند، مشابه علائم اولیه هستند. بااین‌حال، آنها کمتر به اطراف سرایت کرده و برای دوره‌های کوتاه‌تری باقی می‌مانند. منبع معتبری از تحقیقات نشان می‌دهد که حدود ۳۳٪ از افراد مبتلا به تبخال دهان و ۵۰٪ از مبتلایان به تبخال تناسلی علائم تکرارشونده را تجربه می‌کنند. علائم عود تبخال تناسلی نیز ۸ تا ۱۰ روز طول می‌کشد و زخم‌های کمتری نسبت به فاز اولیه وجود خواهد داشت. یک فرد در طول عود می‌تواند تبخال تناسلی را به‌مدت ۲ تا ۵ روز منتقل کند.

علت به وجود آمدن تبخال چیست؟

هنگامی که HSV روی پوست وجود دارد، می‌تواند به‌راحتی از طریق تماس با پوست مرطوب، دهان و اندام تناسلی، از جمله مقعد، از فردی به فرد دیگر منتقل شود. این ویروس ممکن است از طریق تماس با سایر نواحی پوست و چشم نیز پخش شود. یک فرد نمی‌تواند با دست زدن به یک شی یا تماس با یک سطح مانند دستشویی یا یک حوله، دیگران را به HSV مبتلا کند.

عفونت می‌تواند به روش‌های زیر منتقل شود:

• داشتن رابطه جنسی واژینال یا مقعدی بدون استفاده از محافظ، مانند کاندوم
• به‌اشتراک‌گذاری اسباب‌بازی‌های جنسی
• داشتن هرگونه تماس دهانی یا تناسلی با فردی که تبخال دارد
• شدیدترین و سریع‌ترین زمان سرایت این ویروس در طول بروز علائم اولیه و قبل از بهبود آنها است. زمانی که علائمی وجود ندارد، ویروس به‌ندرت به فرد دیگری منتقل می‌شود.
• اگر فرد مبتلا به تبخال تناسلی هنگام زایمان زخم داشته باشد، ویروس می‌تواند به نوزاد منتقل شود.

تفاوت و شباهت HSV  و HIV در چیست؟

افراد مبتلا به تبخال تناسلی در معرض خطر بیشتری برای ابتلا و انتقال HIV هستند. زیرا زخم‌های پوستی می‌توانند توانایی HIV برای آلوده کردن بدن را تسهیل کنند.

HSV-2  تعداد سلول‌های CD4 را در پوشش دستگاه تناسلی که در آن ضایعات HSV-2 رخ می‌دهد، افزایش می‌دهد. این مسئله می‌تواند خطر عفونت را در صورت قرار گرفتن در معرض HIV افزایش دهد. همچنین، افراد مبتلا به HIV سیستم ایمنی ضعیفی دارند و در معرض عوارض شدیدتری هستند.

به‌عنوان‌مثال، فردی با سیستم ایمنی ضعیف و مبتلا به تبخال دهانی بیشتر در معرض خطر ابتلا به کراتیت، نوعی التهاب چشم، یا آنسفالیت (التهاب مغز) قرار دارد. اما خطر ابتلا به التهاب مغز، چشم، مری، ریه یا کبد و همچنین عفونت گسترده در یک شخص با همین شرایط اما مبتلا به تبخال تناسلی، کمتر است.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

از آنجایی‌که ممکن است تبخال علائمی نداشته باشد، تعیین بهترین زمان برای مراجعه به پزشک کمی دشوار است. به‌محض مشاهده زخم در ناحیه تناسلی یا اطراف آن باید به یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی مراجعه کنید. سایر بیماری‌های مقاربتی، مانند سفلیس، می‌توانند علائم مشابهی داشته باشند اما نیاز به درمان متفاوت دارند. برای تشخیص انواع تبخال یا هر ضایعه به پزشک مراجعه کنید.

شاید تصور کنید که استفاده از آزمایش خانگی STI روش مناسب و کافی برای تشخیص انواع تبخال است. اما به یاد داشته باشید که کیت تست خانگی نباید جایگزین تشخیص و درمان حرفه‌ای شود.

چگونه انواع تبخال را درمان کنیم؟

چندین روش درمانی برای هرپس دهانی و تناسلی وجود دارد:

درمان خانگی تبخال چیست؟

افراد نباید سعی کنند تبخال را با داروهای خانگی بدون مشورت با پزشک درمان کنند. هیچ تحقیقی از اثربخشی داروهای خانگی در درمان علائم تب خال پشتیبانی نمی‌کند.

موارد زیر می‌تواند به تسکین علائم تبخال در برخی افراد کمک کند:

• مصرف داروهای مسکن مانند استامینوفن یا ایبوپروفن
• حمام کردن با آبگرم یا غوطه‌ور شدن در وان آب کم‌نمک
• ریختن آب از بطری روی تاول‌ها برای کاهش درد هنگام ادرار کردن
• استفاده از ژل آلوئه‌ورا روی زخم‌ها
• استفاده از وازلین روی نواحی آسیب‌دیده
• پوشیدن لباس‌های گشاد برای جلوگیری از تحریک زخم‌ها
• خودداری از فعالیت جنسی، حتی با محافظت، تا زمانی که علائم از بین بروند
• استفاده از کرم یا لوسیون روی مجرای ادرار قبل از ادرار کردن، مانند کرمی که حاوی لیدوکائین است
• گاهی استفاده از کیسه‌های یخ کمک‌ زیادی می‌کند. بااین‌حال، هرگز یخ را مستقیماً روی پوست قرار ندهید. ابتدا آن را در یک پارچه بپیچید.

چه داروهایی مصرف کنیم؟

هیچ دارویی نمی‌تواند ویروس تبخال را از بین ببرد. بااین‌حال، شاید پزشک یک داروی ضدویروسی را برای جلوگیری از تکثیر ویروس تجویز کند. در همین حال، دارو‌های بدون نسخه تبخال (اغلب به شکل کرم) می‌توانند به مدیریت گزگز، خارش و درد کمک کنند.

برای کاهش قابل‌توجه مدت‌زمان شیوع، درمان را ظرف ۲۴ ساعت پس از مشاهده علائم اولیه شروع کنید. اگر فردی از داروهای ضدویروسی استفاده کند، علائم ممکن است ۱ تا ۲ روز سریع‌تر برطرف شود. دارو همچنین می‌تواند شدت علائم را کاهش دهد. اگر فردی کمتر از شش بار در سال عود تبخال تناسلی داشته باشد، احتمالا پزشک در هر عود یک داروی ضدویروسی تجویز کند.

عود بیش از حد تبخال چه درمانی دارد؟

اگر فردی بیشتر عود را تجربه کند، پزشک ممکن است مصرف یک ضدویروس را به مدت ۶ تا ۱۲ ماه در یک زمان توصیه کند. مصرف روزانه این داروها برای مدت طولانی‌تر می‌تواند خطر انتقال تبخال را به شریک جنسی به میزان قابل‌توجهی کاهش دهد، اگرچه هنوز احتمال آن وجود دارد.

نکات پیشگیری تبخال چیست؟

استراتژی‌های زیر می‌توانند خطر ابتلا یا انتقال تبخال را کاهش دهند:

• استفاده از محافظ، مانند کاندوم هنگام رابطه جنسی
• اجتناب از رابطه جنسی درحالی‌که علائم وجود دارد
• پرهیز از بوسیدن و رابطه جنسی دهانی در صورت وجود تبخال در اطراف دهان
• شستن کامل دست‌ها، به‌خصوص پس از لمس ناحیه آسیب‌دیده، در طول شیوع بیماری
• در بعضی از افراد، استرس، خستگی، بیماری، اصطکاک پوست و آفتاب گرفتن می‌تواند باعث عود علائم شود

از انواع تبخال نترسید ولی احتیاط کنید!

بیشتر افراد عفونت تبخال را از کسانی می‌گیرند که هیچ نشانه‌ای از آن ندارند. ویروس انواع تبخال ممکن است بدون هیچ علائمی تا سال‌ها در بدن شما زندگی کند. پس تشخیص زمان و راه ابتلا بسیار دشوار است. به همین دلیل، افراد زیادی درگیر این عفونت پنهان هستند.

از آنجایی که ویروس تبخال در بیرون بدن به‌سرعت می‌میرد، بغل‌کردن، دست‌دادن، سرفه و عطسه آن را به دیگران منتقل نمی‌کنند. به علاوه، با رعایت همیشگی نکات بهداشتی در رابطه جنسی می‌توانید خطر ابتلا به انواع تبخال را پایین بیاورید. نکته بعدی این است که باید حداقل شش ماه یکبار به پزشک مراجعه کنید و یک چک آپ کامل شوید.