توسط : به‌طور معمول افسردگی (Depression) با پریشانی عاطفی خود را نشان می‌دهد. البته در بسیاری از موارد علائم فیزیکی نظیر خستگی، درد، مشکلات گوارشی و.. هم با این بیماری بروز می‌کند. بسیاری از بیماران تصور می‌کنند که بین افسردگی و ریزش مو رابطه مستقیمی وجود دارد. زیرا زمانی که آن‌ها مشکلات روحی و روانی را تجربه می‌کنند با ریزش شدید موها مواجه می‌شوند.
هر چند متخصصان به شواهد معتبری دست پیدا نکرده‌اند که نشان دهد افسردگی به‌طور مستقیم باعث ریزش مو شود، اما آن‌ها معتقد هستند که روح و روان آسیب‌دیده نقش غیرمستقیمی در نازک شدن تارهای مو دارد. البته نباید فراموش کنیم که ریزش شدید مو، خود دلیلی بر ایجاد استرس و تاثیر منفی بر خلق و خوی افراد است.
در این مقاله به بررسی علت ریزش شدید مو و ارتباط آن با افسردگی می‌پردازیم. همچنین به بررسی سایر دلایل ریزش مو و ارائه راهنمایی‌هایی در این زمینه خواهیم پرداخت.
افسردگی چگونه در ریزش مو نقش دارد؟
کارشناسان به شواهدی دست یافته‌اند که افسردگی و ریزش مو روی یکدیگر تاثیر می‌گذارند. در یک مطالعه در سال ۲۰۲۲ رابطه بین افسردگی و ریزش مو در بین ۱۵۷ زن مورد بررسی قرار گرفت که در سنین مختلف به کلینیک‌های پوستی برای درمان مراجعه کرده بودند.
محققان در این تحقیق سوالاتی را درباره موضوعات مختلف از بیماران پرسیدند. از جمله:
- نوع مو
- رنگ مو
- نحوه شامپو زدن، برس زدن یا شانه کردن مو
- دفعات رنگ کردن مو
- بیماری‌های زمینه‌ای مرتبط با ریزش مو
- داروهای مصرفی
- علائم افسردگی
- ارتباطات شخصی
- و…
۵۴ درصد از زنان مراجعه‌کننده اعلام کردند که قبل از این ریزش مو را تجربه کرده‌اند. در حالی که ۲۹ درصد از زنان دو یا چند علامت افسردگی را گزارش داده بودند. ۳۸ درصد از زنانی که ریزش مو را تجربه کرده بودند، حداقل دو علامت اصلی افسردگی را داشتند. علائمی مانند:
- خلق‌وخوی نامناسب یا غم همیشگی
- کاهش علاقه و لذت از فعالیت‌های منظم زندگی روزمره
- خستگی شدید و کاهش میزان انرژی
محققان در این تحقیق بر اساس یافته‌های خود به این نتیجه رسیدند که احتمال بیشتری وجود دارد که زنان در ۲۰ تا ۳۰ سالگی نشانه‌های افسردگی و ریزش مو را تجربه کنند. این مطالعه نتوانست به‌طور دقیق مشخص کند که علت ریزش مو در اکثر موارد افسردگی بوده باشد. البته نتایج نشان داد که تغییراتی در خلق‌وخو مانند افسردگی، با ریزش مو در ارتباط است.
نقش استرس در ریزش مو
استرس یکی از دلایل شناخته شده، نازک شدن مو است. در واقع استرس در سه نوع ریزش مو نقش دارند:
- ریزش مو تلوژن افلوویوم یا Telogen Effluvium: نوعی ریزش موقت مو است که پس از استرس شدید یا شوک روحی و روانی ایجاد می‌شود. در این نوع ریزش مو محدودۀ بالای سر درگیر ریزش می‌شود. هرچند این استرس باعث ریزش شدید مو می‌شود، اما بعد از رفع عوامل استرس‌زا به مرور زمان موها مجددا رشد کرده و ریزش به‌طور کامل متوقف می‌شود؛ن
- اختلال در کشیدن مو یا Trichotillomania: اختلال موکنی یک مشکل روانی است که فرد به کندن موهای ابرو، سر یا سایر قسمت‌های بدن خود می‌پردازد. در حالت‌های شدید بیماری، ریزش مو قابل مشاهده است؛
- آلوپسیا آره آتا، طاسی منطقه‌ای یا Alopecia Areata: نوعی بیماری طاسی است که با ریزش شدید مو در یک ناحیۀ مشخص و مدور شروع می‌شود. علت ریزش شدید مو در این بیماری، استرس، اختلالات سیستم ایمنی بدن، دیابت، کم خونی شدید، التهاب تیروئید و.. است.
تفاوت بین استرس و افسردگی
باید توجه داشت که افسردگی و استرس دو بیماری متفاوت هستند؛ و به‌طور قطع استرس باعث افسردگی خواهد شد. تغییرات ناگهانی و ناخواسته زندگی و نیز چالش‌های مداوم در زندگی روزمره استرس افراد را افزایش می‌دهد. محرک‌هایی که استرس، افسردگی و ریزش مو را ایجاد می‌کنند عبارتند از:
- فشار روانی ناشی از طلاق
- اخراج یا تعدیل شدن از محل کار
- مرگ یکی از عزیزان
- استرس‌های شدید کاری
- مشکل در ارتباط با اعضای خانواده
- کاهش سلامت عمومی یا درگیر شدن با بیماری‌های مزمن
اگر فردی نتواند عوامل استرس‌زا را مدیریت و کنترل کند، با انواع ناراحتی‌های عاطفی مواجه خواهد شد و در نهایت افسردگی را تجربه خواهد کرد. محققان در تحقیقات خود به این نتیجه رسیده‌اند که:
“زنانی که ریزش مو را گزارش کرده‌اند، علاوه‌بر افسردگی، مشکلاتی در روابط کاری یا زندگی شخصی‌شان هم داشته‌اند که مهمترین دلیل استرس در آن‌ها بوده است.”
افسردگی و ریزش مو بعد از دوران زایمان
بسیاری از افراد چند هفته یا چند ماه بعد از زایمان متوجه افزایش ریزش مو می‌شوند. به گفته آکادمی پوست آمریکا، ریزش مو پس از زایمان یک مشکل رایج است. موهای دچار ریزش شده به احتمال زیاد طی چند ماه تا یک سال با سرعت منظم شروع به رشد مجدد خواهند کرد.
علت ریزش مو در دوران زایمان این است که هر چقدر هم نسبت به نوزاد جدید خود هیجان‌زده و خوشحال باشید، زایمان یک رویداد استرس‌زا در زندگی است. مشاهده علائم افسردگی و ریزش مو پس از زایمان طبیعی است؛ چرا که یک مادر استرس زیادی را برای نگهداری مناسب از کودک دلبندش تحمل می‌کند. کمک گرفتن از یک مشاور یا درمانگر در چنین شرایطی کمک زیادی به مادر خواهد کرد.
ارتباط افسردگی و ریزش مو با قرص‌های ضدبارداری
برخی از افرادی که از کنترل‌کننده‌های هورمونی برای باردار نشدن استفاده می‌کنند، با علائم افسردگی مواجه می‌شوند. اگر هنگام مصرف قرص‌های ضدبارداری احساس افسردگی می‌کنید، با پزشک خود مشورت کنید تا با قطع داروها، خلق‌وخوی خود را بهبود بخشید.
همانطور که قرص‌های ضدبارداری، تغییرات هورمونی در بدن ایجاد می‌کنند، موجب ریزش و نازک شدن موها می‌شوند. شناسایی علت ریزش شدید مو همیشه آسان نیست ولی به احتمال زیاد عدم تعادل هورمونی باعث ریزش موقت موها در زنان می‌شود.
نقش داروهای ضد افسردگی در ریزش مو
هرچند هنوز بین افسردگی و ریزش مو ارتباط مستقیمی به‌دست نیامده است، اما مطالعات متعدد نشان می‌دهد که داروهای ضد افسردگی روی ریزش مو تاثیر دارند. در یک مطالعه جامع که در سال ۲۰۱۸ منتشر شد، اطلاعات ۱۲۰۵۱۴۰ بیمار که از داروهای ضد افسردگی استفاده می‌کردند در طول هشت سال جمع‌آوری شد.
داروها شامل مهارکننده‌هایی نظیر سروتونین (SSRIs)، سروتونین-نوراپی‌نفرین (SNRIs) و بوپروپیون (bupropoin) و همچنین مهارکننده‌های ضد افسردگی جدیدتر نظیر نوراپی‌نفرین-دوپامین می‌شدند.
براساس یافته‌ها، بوپروپیون با بالاترین خطر ریزش مو همراه بود، در حالی‌که پاروکستین (Paroxetine) در بین داروهای افسردگی، کمترین ریزش مو را ایجاد می‌کرد. در این مطالعه همچنین نشان داده شد که سرترالین (Sertraline) بیشتر از سایر داروهای ضد افسردگی تجویز می‌شود. این تحقیق مانند سایر تحقیق‌های معتبر قبلی نشان داد که داروهای افسردگی و ریزش مو ارتباط چندانی با یکدیگر ندارند.
البته در یک مطالعه موردی دیگر در سال ۲۰۱۳ نشان داده شد که فلوکستین (Fluoxetine)، سرترالین (Sertraline) و پاروکستین (Paroxetine) به‌عنوان داروهای افسردگی روی ریزش مو تاثیر دارند. محققان معتقدند که ریزش مو یک عارضه جانبی رایج در داروهای افسردگی نیست، اما در شرایطی که سایر علت‌ها رد شده باشند، به‌عنوان یک عامل موثر شناخته می‌شود.
۱) فلوکستین و ریزش مو
فلوکستین یک داروی ضد افسردگی است که با نام‌های تجاری پروزاک یا سارافم در داروخانه‌ها به فروش می‌رسد. از این دارو برای درمان افسردگی، وسواس، پرخوری عصبی هراس‌های بی‌مورد و اختلالات پیش از قاعدگی استفاده می‌شود.
فلوکستین باعث کاهش ترشح هورمون‌هایی می‌شود که باعث استرس در بدن می‌شوند. هر چند استرس خود عامل ریزش مو محسوب می‌شود، اما مصرف فلوکستین نیز عوارضی مانند ریزش مو را به همراه می‌آورد. این دارو با تغییرات هورمونی باعث نازک شدن مو می‌شود. بنابراین داروی فلوکستین و ریزش مو با یکدیگر ارتباط مستقیمی دارند.
۲) آسنترا و ریزش مو
آسنترا یا سرترالین از داروهای ضد افسردگی است. از این دارو برای کاهش افسردگی، اختلال وسواس اجباری، کاهش هراس، مقابله با اختلال اضطراب اجتماعی و اختلال پس از سانحه استفاده می‌شود. این دارو در داروخانه‌ها با نام تجاری زولوفت عرضه می‌شود که تاثیر زیادی بر بیماری‌های افسردگی دارد.
این دارو برای درمان افسردگی بسیار موثر است، اما مصرف آن عوارضی همچون تهوع، اسهال، کهیر، یبوست و خشک شدن دهان را به همراه می‌آورد. مصرف آسنترا ممکن است کچلی و ریزش موی نقطه‌ای ایجاد کند. هرچند این مشکل شایع نیست و آسنترا ریزش موی زیادی را برای بیمار به‌وجود نمی‌آورد.
سایر علل موثر در ریزش مو
افسردگی تنها علت ریزش شدید مو نیست. در کنار افسردگی، دلایل زیاد دیگری هم برای ریزش مو وجود دارد که عبارتند از:
- ریزش مو براساس طاسی ارثی در هر جنسیت
- روند پیری و افزایش سن
- تغییرات هورمونی مربوط به بارداری یا یائسگی
- استرس‌های شدید
- بیماری، جراحی یا سوانح
- مصرف داروهای خاص
- ریزش مو بر اثر کاهش وزن شدید یا تغذیه نامناسب
- پسوریازیس
- درماتوفیتوز
- مدل‌های موی نامناسب
- ریزش مو براساس بیماری‌های تیروئید مانند کم‌کاری تیروئید
باید توجه داشت که در مواردی ریزش مو تنها به دلیل یک بیماری ایجاد نمی‌شود، بلکه ممکن است فردی هم‌زمان با افسردگی دچار بیماری‌های دیگر نظیر تیروئید شده باشد. از عوارض کم‌کاری تیروئید، افسردگی و ریزش موی تاثیر گرفته از افسردگی است.
زمان مناسب مراجعه به پزشک در صورت مشاهده ریزش مو
برای درمان افسردگی و ریزش مو مراجعه به‌موقع به پزشک در روند بهبودی و درمان تاثیر زیادی می‌گذارد. زیرا علت ریزش شدید مو هرچه سریع‌تر شناسایی شود، مداوای افسردگی یا بیماری داخلی زودتر شروع می‌شود و عوارض ریزش مو کاهش می‌یابد.
ریزش مو موضوع نگران‌کننده‌ای است که بر ظاهر فرد و ارتباطات اجتماعی او تاثیر منفی می‌گذارد. به همین دلیل زمانی که متوجه تغییرات در موهای خود شدید، خیلی سریع به متخصص پوست و مو مراجعه کنید تا با درمان‌های مناسب استرس شما کنترل شده و کاهش یابد. در صورت داشتن علائم زیر حتماً به پزشک مراجعه کنید:
- نفخ یا تغییر وزن
- مشکلات حافظه و خستگی شدید ذهنی
- کم‌خوابی، بی‌قراری، عصبی بودن یا پرخاشگری
- ناخن یا موی شکننده
- نازکی و خشک شدن پوست
- ضعف عضلانی
- خارش پوستی یا پوسته پوسته شدن آن (به‌خصوص در قسمت پوست سر)
- ریزش مو در سراسر بدن
- توده‌های موی کنده شده روی بالش یا برس
- مشاهده تکه‌های طاسی روی سر
شامپو ضد ریزش تخصصی تراست مانع از ریزش موهای شما خواهد شد:
مراجعه به روانشناس برای درمان افسردگی و ریزش موی ناشی از آن
اگر دلیل جسمانی برای ریزش موی سر و بدن خود پیدا نمی‌کنید به احتمال زیاد افسردگی و ریزش مو در شما با یکدیگر ارتباط دارند. اگر اخیرا درجاتی از افسردگی، استرس یا اضطراب را داشته‌اید، با یک متخصص سلامت روان مشورت کنید. یک درمانگر کمک‌های زیر را به شما ارائه می‌کند:
- بهبود افسردگی و روحیه شما با پرداختن به علت پریشانی عاطفی
- آموزش راهکارهایی برای مقابله با افسردگی
- راهنمایی درباره شیوه‌های خودمراقبتی به جهت کنترل افسردگی و نیز ریزش مو
- شناسایی عوامل مرتبط با ریزش مو و مدیریت آن‌ها
در شرایط زیر باید حتما به روان‌درمانگر (تراپیست) مراجعه کنید:
- کاهش وزن شدید به علت عدم تمایل به مصرف غذا و تامین انرژی مورد نیاز بدن
- احساس افسردگی شدید به علت یک شکست عاطفی
- استرس یافتن کار یا بیکاری
- اضطراب و ناامیدی
- استرس‌های بی‌دلیل در زندگی
- کاهش عملکرد روزانه
- تمایل به کندن مو، مژه یا ابرو
- افکار خودکشی یا آسیب زدن به خود
در هنگام مراجعه به درمانگر، علاوه‌بر مشکلات افسردگی به ریزش موی خود نیز اشاره کنید.
ریزش مو ناشی از افسردگی، مشکلی جدی اما حل شدنی…
هر چند هنوز تحقیقات علمی رابطه بین افسردگی و ریزش مو را به‌دست نیاورده‌اند، اما تجربه نشان داده است که افسردگی، استرس یا اضطراب تاثیر گسترده‌ای بر سلامت جسمی شما دارند. همه موارد ریزش مو ناشی از استرس و افسردگی دائمی نیستند و با دریافت درمان یا راهکار مناسب شاهد ارتقای سلامت و رشد مجدد مو خواهیم بود.
- مرجعی برای انتخاب مناسب‌ترین کلاه گیس - ۰۲-۰۷-۱۴۰۲
- اصول کلی مراقبت از اکستنشن مژه - ۲۸-۰۶-۱۴۰۲
- آیا می‌دانید دلیل هوس شیرینی چیست؟ - ۲۶-۰۶-۱۴۰۲
سپاس از مقالات مفید شما
سلام دوست عزیز ❤️
از توجه و لطف شما ممنونیم 💕