توسط : آشنایی با محصولات و مکمل‌های بهداشتی به افراد کمک می‌کند تا بهترین مواد مغذی را با توجه به نیازهای بدن‌شان تهیه کنند. امروزه محصولات زیادی با هدف تقویت سلامت و رشد مو عرضه می‌شوند؛ که اکثر این محصولات حاوی چندین ماده کلیدی هستند. تقریبا در تمامی آن‌ها بیوتین یا یک ویتامین B محلول در آب وجود دارد. بنابراین به این نتیجه می‌رسیم که نقش بیوتین برای مو بسیار مهم است. از طرفی دیگر زمانی که به سراغ تهیۀ شامپوها و نرم‌کننده‌هایی می‌رویم که هدف آن‌ها رشد سریع مو و پرپشت کردن آن‌هاست، اغلب با ویتامین B و بیوتین تشکیل‌دهنده آن‌ها روبه‌رو می‌شویم؛ چرا که بیوتین در مکمل‌ها و شامپوهای تقویت کننده رشد مو نقش کلیدی دارد.
در این مقاله به ارتباط بین بیوتین و سلامت می‌پردازیم و بررسی می‌کنیم که نقش بیوتین در رشد مو یا ریزش مو چیست و چه فواید یا عوارضی به همراه دارد؟
تاثیر بیوتین بر مو چگونه است؟
بیوتین (Biotin) یا همان ویتامین B7 کمک زیادی به تولید کراتین در بدن می‌کند. کراتین، پروتئین اصلی مورد استفاده در ساختار پوست، مو و ناخن است. بیوتین با تحریکی که ایجاد می‌کند، تولید کراتین در بدن را سرعت می‌بخشد. کراتین نیز روی سرعت رشد فولیکول‌های مو تاثیر می‌گذارد. بنابراین استفاده درست از این ویتامین در مکمل‌های غذایی یا شامپوها، در رشد مو یا جلوگیری از ریزش آن تاثیر می‌گذارد.
اهمیت بیوتین برای مو
برای اینکه به اهمیت بیوتین برای مو و نقش آن پی ببریم، بهتر است به سراغ تحقیقات علمی در این زمینه برویم. این موضوع غیرقابل انکار است که بیوتین فواید زیادی برای بدن انسان‌ها دارد. بیوتین وظیفه دارد تا غذای مصرف شده توسط انسان‌ها را تبدیل به انرژی کند. همچنین بدن انسان‌ها برای تولید کراتین به بیوتین نیاز دارد. کراتین نوعی پروتئین است که مو، پوست و ناخن‌ها برای رشد و تکثیر به آن نیاز دارند. نکته مهم این است که بسیاری از غذاها حاوی بیوتین هستند؛ بنابراین احتمال کمبود آن در افراد سالمی که رژیم غذایی متعادلی دارند، بسیار کم است.
اگرچه کمبود بیوتین در بدن خیلی کم اتفاق می‌افتد اما در صورتی که مقدار بیوتین کاهش پیدا کند، بثورات پوستی، شکنندگی ناخن‌ها و همچنین نازک شدن و ریزش مو ایجاد خواهد شد. این موضوع به دلیل نقش بیوتین در تولید کراتین است. البته با همۀ این ادعاها، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد مصرف مکمل‌های بیوتین یا شامپوهای حاوی آن فقط باعث رشد مو در افرادی می‌شود که در بدن خود کمبود شدید بیوتین را دارند.
تاثیر بیوتین بر رشد موها
در تحقیقی که سال ۲۰۱۲ انجام شد، زنانی که تصور می‌کردند موهایی کم پشت دارند، به‌طور تصادفی برای مدت ۶ ماه مکمل‌های بیوتین یا مکمل‌های فاقد بیوتین (دارونما) دریافت کردند. افرادی که مکمل بیوتین دریافت کرده بودند، پس از دوره درمان افزایش قابل توجهی در حجم کلی موها، میزان پوشش مو در سر و افزایش ضخامت موها را گزارش کردند.
البته در افرادی که دارونما (مکمل بدون بیوتین) را دریافت کرده بودند، هیچ تغییر قابل توجهی ایجاد نشد. بااین‌حال، از آنجایی که مکمل‌های رشد مو حاوی ترکیبات متعددی از جمله آهن و روی (زینک) هستند، نمی‌توان یافته‌های این مطالعه را به تنهایی به بیوتین نسبت داد. علاوه‌براین در تحقیق انجام شده تعداد شرکت‌کنندگان محدود بوده و اطلاعات دقیقی از کمبود ویتامین‌ها قبل از شروع درمان با بیوتین درباره آن‌ها وجود ندارد.
دریک مطالعه دیگر محققان متوجه شدند، کودکانی که پس از مصرف مکمل بیوتین برای مو، رشد زیادی در موهای خود احساس کردند، همگی دارای یک بیماری زمینه‌ای بوده‌اند که باعث کمبود بیوتین شده است. بنابراین همانطور که مشاهده می‌کنیم، هیچ مطالعه علمی مستندی وجود ندارد که به نقش مکمل‌های بیوتین بر مو در محصولات غذایی یا بهداشتی پرداخته باشد.
آیا بیوتین به جلوگیری از ریزش مو کمک می‌کند؟
بیوتین اگرچه به تنهایی نقشی در رشد موها ندارد، اما این ویتامین در جلوگیری از ریزش مو موثر است. مکمل‌های بیوتین جلوی ریزش مو را می‌گیرند و رشد مو را در افراد مبتلا به کمبود بیوتین افزایش می‌دهند.
در یک مطالعه دیگر مشخص شد که در ۳۸ درصد از زنانی که از ریزش مو شکایت داشتند، کمبود بیوتین وجود دارد. از این شرکت‌کنندگان حدود ۱۱ درصد سابقه ابتلا به بیماری التهابی روده (IBD) را داشتند و یا به مصرف طولانی‌مدت از برخی داروها مانند آنتی‌بیوتیک‌ها می‌پرداختند. این مطالعه به خوبی ارتباط بین سطح پایین بیوتین برای مو با ریزش آن را نشان داد.
در بسیاری از موارد، عواملی غیر از بیوتین نیز در ریزش مو تاثیر دارند. مانند:
- آلوپی آندروژنتیک (Androgenetic Alopecia) (که به‌عنوان طاسی الگوی زنانه نیز شناخته می‌شود.)؛
- کاهش وزن سریع؛
- کمبودهای تغذیه‌ای مانند آهن، روی یا پروتئین؛
- برخی بیماری‌های هورمونی مانند اختلال تیروئید.
با توجه به عوامل متعددی که در ریزش و نازک شدن مو دخیل هستند، مصرف مکمل بیوتین برای مو بدون تعیین علت زیاد تاثیرگذار نخواهد بود. حتی در مواردی که کمبود بیوتین وجود دارد، مکمل‌های بیوتین از ریزش مو جلوگیری نمی‌کنند.
به‌عنوان مثال محققان در یک مطالعه، مکمل بیوتین را برای ۲۲ بیمار با سطوح پایین بیوتین و به منظور رفع ریزش مو بعد از جراحی معده تجویز کردند. پس از سه ماه، پنج نفر از بیماران کاهش قابل توجه در ریزش مو، ۱۴ نفر یک اثر کوچک و سه نفر بیوتین را بدون تاثیر در ریزش مو اعلام کردند. نتیجه این آزمایش نشان می‌دهد که عوامل دیگری نیز در ریزش مو و پیشگیری از آن نقش دارند.
میزان نیاز روزانه بدن به بیوتین موجود در مواد غذایی برای حفظ سلامت مو
براساس تحقیقات انجام شده مقدار مورد نیاز بیوتین برای بزرگسالان ۳۰ میکروگرم و برای زنان باردار یا شیرده ۳۵ میکروگرم است. با داشتن یک رژیم غذایی متعادل می‌توانید به راحتی این مقادیر بیوتین را برای موهای خود تامین کنید. برخی از بهترین منابع غذایی دارای بیوتین برای کمک به مو عبارتند از:
- جگر گاو؛
- تخم مرغ؛
- ماهی قزل‌آلا؛
- تخمه آفتاب‌گردان؛
- سیب‌زمینی؛
- بادام.
تخم‌مرغ منبع خوبی از بیوتین است، اما باید از مصرف آن به شکل خام خودداری کنید تا میزان بیشتری از ویتامین را دریافت کنید. سفیده تخم‌مرغ حاوی آویدین (Avidin) است که نوعی پروتئین قندی بوده و مانع جذب بیوتین در بدن می‌شود. پختن تخم‌مرغ آویدین را از بین برده و به بدن امکان جذب کامل بیوتین را می‌دهد.
باید توجه داشت که سازمان غذا و دارو (FDA) تولیدکنندگان مواد غذایی را ملزم نمی‌کند که میزان بیوتین را در محصولات خود اعلام کنند، مگر اینکه آن‌ها بیوتین را به‌صورت مجزا به موادغذایی خود اضافه کرده باشند. علاوه‌بر غذا، باکتری‌های موجود در روده نیز بیوتین می‌سازند. با این‌حال، نقش باکتری‌های روده بر وضعیت کلی بیوتین ناشناخته باقی مانده است؛ که این موضوع به دلیل پیچیدگی میکروبیولوژیکی روده و عوامل تاثیرگذار بر آن است.
چه افرادی باید مصرف بیوتین را شروع کنند؟
مصرف مکمل‌های بیوتین به‌طور معمول غیرضروری هستند. مگر اینکه مشخص شود کمبود بیوتین وجود دارد یا عامل خطر وجود دارد که کمبود بیوتین را ایجاد می‌کند.
افرادی که بیشتر در معرض خطر کمبود بیوتین قرار می‌گیرند:
- کمبود بیوتینیداز (Biotinidase Deficiency): یک اختلال ژنتیکی است که در آن بدن قادر به استفاده و بازیافت بیوتین نیست. در بسیاری از کشورهای جهان نوزادان پس از تولد برای بررسی این اختلال غربالگری می‌شوند.
- مصرف مزمن الکل: الکل جذب بیوتین را کاهش می‌دهد. مصرف طولانی مدت الکل با کاهش قابل توجه سطح بیوتین همراه است.
- سوتغذیه: دریافت ناکافی غذا و موادمغذی می‌تواند باعث کاهش سطح ویتامین‌ها به‌خصوص بیوتین برای مو شود.
- بیماری‌های التهابی روده (IDBs): بیماری‌های کرون (Crohn) و کولیت اولسراتیو (Ulcreative Colitis) که باعث کاهش بیوتین توسط باکتری‌های روده می‌شوند.
- زنان شیرده یا باردار: افرادی که باردار هستند یا در دوران شیردهی قرار دارند، علی‌رغم مصرف طبیعی ویتامین در رژیم غذایی، سطح پایینی از بیوتین را تجربه می‌کنند. این موضوع به دلیل استفاده زیاد از ویتامین یا اختلال در جذب آن است. کمبود بیوتین در دوران بارداری مهم‌ترین دلیل ریزش مو است.
- همچنین افرادی که از داروهای خاص مانند داروهای ضدصرع و رتینوئیدها استفاده می‌کنند نیز در در معرض خطر کمبود بیوتین هستند.
داستان کمبود ویتامین ها و تاثیر آن‌ها بر ریزش مو را در این مقاله بخوانید:
نحوه مصرف بیوتین دارویی
بیوتین در مکمل‌های غذایی، شامپوها، قرص‌ها و آمپول‌ها وجود دارد. مصرف قرص بیوتین باید زیر نظر پزشک معالج باشد؛ چرا که مصرف خودسرانه و بی‌رویه این دارو هرچند خطر مسمومیت ندارد، اما ممکن است عوارضی را در فرد مصرف‌کننده ایجاد کند. در ادامه یک از روش‌های دارویی مصرف بیوتین را برای شما توضیح داده‌ایم:
مصرف بیوتین دارویی | قرص بیوتین
معمولا در افرادی که دچار کمبود شدید بیوتین هستند، مصرف قرص توصیه می‌شود. این دارو ممکن است عوارضی را ایجاد کند که برخی از آن‌ها عبارتند از:
- ایجاد بثورات پوستی؛
- ناراحتی‌های گوارشی؛
- ایجاد مشکل در ترشح انسولین بدن؛
- اختلالات کلیوی؛
- ایجاد اختلال در جواب آزمایش‌هایی مانند تیروئید.
مصرف بیوتین دارویی | آمپول بیوتین
تاثیر آمپول بیوتین برای رشد مو نسبت به قرص آن بیشتر است. این آمپول با رساندن سریع ویتامین B7 به خون، موجب سرعت بخشیدن به جذب می‌شوند. از آمپول بیوتین برای موهایی استفاده می‌شود که دچار ریزش ناگهانی شده‌اند. در شرایطی رژیم‌های غذایی باعث لاغری مفرط و ریزش مو در فردی شده باشند، از آمپول بیوتین برای مو و مقابله با ریزش آن استفاده می‌شود. از آنجایی که آمپول بیوتین برای رشد مو در قسمت سر تزریق می‌شود، شاهد تاثیر سریع آن هستیم.
قیمت آمپول بیوتین بستگی به شرکت سازندۀ آن (ایرانی و خارجی) متفاوت است. آمپول بیوتین شرکت بایر بسیار باکیفیت است و قیمت بالاتری نیز دارد. البته باید توجه داشت که آمپول‌های بیوتین ایرانی هم از کیفیت بالایی برخوردار هستند.
خطرات و عوارض مصرف بیوتین برای مو
بیوتین مصرف شده در مکمل‌هایی غذایی از آنجایی که محلول در آب است، نسبتاً بی‌خطر بوده و بعید است که اثرات سمی به همراه داشته باشد. اما عوارض قرص بیوتین ممکن است باعث بی‌خوابی تشنگی و تکرر ادرار شود. مصرف آن همچنین باعث افزایش سطح بیوتین در خون می‌شود که روی نتیجه برخی از آزمایشات از جمله هورمون تیروئید، ویتامین D و تشخیص سلامت قلب تداخل ایجاد می‌کند.
بنابراین همیشه اطلاعات کافی درباره مکمل‌ها و داروهایی که مصرف می‌کنید را به پزشک خود ارائه دهید. همچنین برخی از داروهای ضدصرع مانند کاربامازپین، پریمیدن، فنی‌توئین و فنوباربیتال سطح بیوتین را کاهش می‌دهند.
با شامپو تخصصی ضد ریزش موی تراست، با ریزش موهاتون خداحافظی کنید:
تا دیر نشده جلوی ریزش موها را بگیرید!
شواهد دقیقی برای تاثیر بیوتین بر مو و افزایش رشد آن وجود ندارد؛ اما یافته‌های علمی نشان داده است که مصرف بیوتین در افرادی که میزان این ویتامین بدن‌شان کم است، باعث جلوگیری از ریزش مو می‌شود. از آنجایی که نازک شدن مو و رشد ضعیف مو گاهی با کمبود بیوتین همراه است، مصرف مکمل‌ها، قرص یا آمپول بیوتین به تقویت رشد مو کمک خواهد کرد.
بیوتین مورد نیاز برای مو در مواد غذایی وجود دارد. اما برخی از عادات غلط در سبک زندگی، بیماری‌های زمینه‌ای و مصرف داروها باعث کاهش سطح آن می‌شود. اگر قصد دارید از مکمل‌های بیوتین برای کمک به سلامت مو استفاده کنید، حتما با یک پزشک متخصص مشورت کنید.
- تعریفی جامع از هورمون ها، تعادل و عدم تعادل هورمونی - ۰۹-۰۷-۱۴۰۲
- دلیل لکه سیاه روی لب چیست؟ - ۰۴-۰۷-۱۴۰۲
- مرجعی برای انتخاب مناسب‌ترین کلاه گیس - ۰۲-۰۷-۱۴۰۲
